หลักการดูแลผู้สูงอายุเบื้องต้น
หลักการดูแลผู้สูงอายุเบื้องต้น การดูแลผู้สูงอายุให้ดีได้นั้น ผู้ดูแลควรรู้ว่าผู้สูงอายุต้องการความช่วยเหลือดูแลในระดับใด การประเมินความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวันโดยการใช้ดัชนีบาร์เธลเอดีแอล (Barthel ADL Index) 
เป็นการประเมินเพื่อแยกประเภทผู้สูงอายุให้เหมาะสมกับการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ วิธีนี้จะสามารถแบ่งผู้สูงอายุออกเป็นกลุ่มตามความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันว่าผู้สูงอายุต้องการการดูแลในระดับใดคือ 1. ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองได้ 2. ผู้สูงอายุที่ต้องการความช่วยเหลือบ้างเล็กน้อย 3. ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองไม่ได้เลย เมื่อรู้แล้วว่าผู้สูงอายุอยู่ในกลุ่มใดก็สามารถปฏิบัติดูแลต่อผู้สูงอายุได้อย่างถูกต้องและตรงตามความต้องการซึ่งการดูแลผู้สูงอายุหมายถึงการดูแลให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีความสุขทั้งทางร่างกาย จิตใจและมีคุณภาพชีวิตที่ดี
เป็นการประเมินเพื่อแยกประเภทผู้สูงอายุให้เหมาะสมกับการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ วิธีนี้จะสามารถแบ่งผู้สูงอายุออกเป็นกลุ่มตามความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันว่าผู้สูงอายุต้องการการดูแลในระดับใดคือ 1. ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองได้ 2. ผู้สูงอายุที่ต้องการความช่วยเหลือบ้างเล็กน้อย 3. ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองไม่ได้เลย เมื่อรู้แล้วว่าผู้สูงอายุอยู่ในกลุ่มใดก็สามารถปฏิบัติดูแลต่อผู้สูงอายุได้อย่างถูกต้องและตรงตามความต้องการซึ่งการดูแลผู้สูงอายุหมายถึงการดูแลให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีความสุขทั้งทางร่างกาย จิตใจและมีคุณภาพชีวิตที่ดี
โดยทั่วไปการดูแลผู้สูงอายุหมายถึงการดูแลผู้สูงอายุในด้านต่างๆ เพื่อให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพกายและใจที่เข้มแข็ง มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีความสุขในชีวิตประจำวันซึ่งแบ่งการดูแลออกเป็นเรื่องต่างๆ ดังนี้
1. การกินอาหารของผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุยังต้องการสารอาหารที่ครบถ้วนเหมือนคนปกติเพียงแต่ต้องการในปริมาณที่น้อยลงเท่านั้น ดังนั้นอาหารของผู้สูงอายุควรกินให้ครบทั้ง 5 หมู่โดยเน้นโปรตีนจากปลาและธัญพืชที่ผ่านการขัดสีน้อย ควรกินอาหารประเภทต้ม นึ่ง ย่าง อบ แทนการผัด ทอด หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสจัดโดยเช่นเค็มจัด มันจัด หวานจัด อาหารควรมีความหลากหลายคือในแต่ละหมู่ให้มีการสลับเปลี่ยนกันบ้างในหมู่เดียวกันเช่น ในอาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรตมีทั้ง ข้าวเจ้า ข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน บะหมี่ วุ้นเส้น ฯลฯ อาหารของผู้สูงอายุควรกินสลับกันหมุนเวียนกันไปในกลุ่มเดียวกันแต่ไม่ควรสลับข้ามกลุ่มอาหารเพราะพลังงานและสารอาหารที่ได้ไม่เท่ากัน ทั้งนี้สภาพร่างกายของผู้สูงอายุแต่ละคนก็ไม่เหมือนกันบางคนอ้วน บางคนผอมจึงควรปรับการกินอาหารให้เหมาะสมเช่น ผู้สูงอายุที่น้ำหนักตัวเยอะควรลดอาหารประเภทแป้ง น้ำตาล ไขมันให้น้อยลง
2. การออกกำลังกายของผู้สูงอายุ การออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของผู้สูงอายุจะมีประโยชน์ช่วยชะลอการเสื่อมของอวัยวะต่างๆ ทำให้ร่างกายมีสมรรถภาพที่ดีขึ้น กล้ามเนื้อแข็งแรง การทรงตัวดี ปอด หัวใจ หลอดเลือดทำงานได้ดีขึ้น สิ่งที่ต้องคำนึงถึงในการออกกำลังกายของผู้สูงอายุคือ วิธีการออกกำลังกาย ความถี่ ระยะเวลาและความหนักของการออกกำลังกายทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของผู้สูงอายุเป็นสำคัญ การออกกำลังกายของผู้สูงอายุที่นิยมทำกันเช่น การเดิน การรำมวยจีน เล่นโยคะ การบริหารแบบหัดพละ ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน เป็นต้น กายบริหารเหล่านี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของระบบการเคลื่อนไหวร่างกายไม่ว่าจะเป็นกล้ามเนื้อ เอ็น ข้อต่อ ทั้งนี้ควรเคลื่อนไหวให้มากถึงขีดจำกัดของร่างกายแต่ละส่วนโดยพยายามให้ครบทุกส่วน สำหรับจำนวนครั้งของการทำซ้ำก็ขึ้นอยู่กับระยะเวลาและความหนักเบาของกิจกรรมที่ทำโดยคำนึงถึงสภาพร่างกายเป็นสำคัญ ก่อนและหลังการออกกำลังกายควรมีการอบอุ่นร่างกาย(ก่อนออกกำลังกาย)และการผ่อนคลายร่างกาย(หลังออกกำลังกาย)เพื่อป้องกันการบาดเจ็บจากการออกกำลังกาย หลักสำคัญของการออกกำลังกายของผู้สูงอายุเพื่อสุขภาพที่ดีคือต้องเหมาะสมกับผู้สูงอายุ ต้องทำสม่ำเสมอและทราบขีดจำกัดของตัวเองว่ามีแค่ไหนโดยใช้ร่างกายของผู้สูงอายุเองเป็นตัววัด
3. การดูแลสุขภาพอนามัย สำหรับผู้สูงอายุที่ร่างกายยังแข็งแรงดีอยู่ก็ควรดูแลเพื่อยืดเวลาหรือชะลอการเสื่อมของร่างกายออกไปให้นานที่สุดโดยการดูแลในเรื่องความสะอาดด้านต่างๆ เช่น อาหาร เสื้อผ้า ที่นอนผ้าห่ม ห้องน้ำ รวมถึงความสะอาดในเรื่องการขับถ่ายเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้สูงอายุที่มีภูมิคุ้มกันลดน้อยลงได้รับเชื้อโรคต่างๆ เข้าสู่ร่างกายและอาจเกิดการติดเชื้อได้ง่าย นอกจากนี้ให้หมั่นสังเกตความผิดปกติของร่างกายของผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุควรได้รับการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ ความถี่ในการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุขึ้นอยู่กับความเห็นของแพทย์ หากผู้สูงอายุมีอาการเจ็บป่วยแม้เพียงเล็กน้อยเช่น มีไข้หรือท้องเสียถ้าอาการเจ็บป่วยยังไม่ทุเลาภายใน 1-2 วัน ควรรีบปรึกษาแพทย์
4. การป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ โดยการจัดสภาพแวดล้อมในบ้านให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุเพื่อลดการเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุกับผู้สูงอายุเรื่องนี้เป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนเพราะการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมภายในบ้านจะทำให้เกิดผลกระทบกับผู้สูงอายุได้โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม การจัดบ้านให้มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะกับผู้สูงอายุจะทำให้ผู้สูงอายุมีความปลอดภัย สะดวกในการดำเนินชีวิตและการทำกิจวัตรประจำวันทำให้ผู้สูงอายุอยู่อย่างมีความสุข
5. การดูแลสภาพจิตใจของผู้สูงอายุ ส่วนมากผู้สูงอายุจะไม่ค่อยสดชื่น หดหู่ มีอาการซึมเศร้าเพราะคิดว่าตัวเองไม่มีคุณค่า ไม่มีใครนับถือ กลัวถูกทอดทิ้ง ดังนั้นการดูแลสภาพจิตใจของผู้สูงอายุลูกหลานและคนในครอบครัวควรให้ความรักและเคารพเหมือนที่เคยปฏิบัติกันมา ชวนผู้สูงอายุพูดคุยอย่างสม่ำเสมอ ควรให้ผู้สูงอายุได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจของครอบครัวบ้าง หากเป็นไปได้ควรให้ผู้สูงอายุได้เข้าสังคมบ้างอาจเป็นสังคมในชุมชนเพื่อที่จะได้พบปะพูดคุยกับคนในวัยเดียวกันเป็นการผ่อนคลายความเหงาของผู้สูงอายุให้ลดลงไปได้บ้าง
การดูแลผู้สูงอายุ เป็นเรื่องที่ต้องอาศัยความเข้าใจในธรรมชาติการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุเพื่อให้เกิดความเอื้ออาทรในการดูแลผู้สูงอายุ ผู้ที่ก้าวเข้าสู่วัยสูงอายุจะมีปัญหาสุขภาพในเรื่องความเสื่อมของอวัยวะและระบบต่างๆ ในร่างกายอยู่แล้วและอาจมีปัญหาทางจิตใจตามมาด้วยซึ่งการดูแลสุขภาพจิตผู้สูงอายุก็เป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกัน ผู้ดูแลผู้สูงอายุ(Caregiver) ซึ่งส่วนมากมักเป็นคนในครอบครัวจะเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้สูงอายุ ดังนั้นผู้ดูแลผู้สูงอายุต้องมีความเข้าใจธรรมชาติการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุเพื่อจะได้เข้าใจปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุอันจะนำไปสู่แนวทางการดูแลผู้สูงอายุและวิธีปฏิบัติในการดูแลผู้สูงอายุที่เหมาะสมและตรงตามความต้องการของผู้สูงอายุ
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น